219ـ ما چه مي گوييم؟..ـ6

پایگاه : پیش از آنکه این رشته گفتارها را ادامه دهیم کوتاهشده‌ای از آنچه پیش از این گفته‌ایم را در پایین می‌آوریم :

ـ به ناآشنایانی که می‌خواهند در زمان کوتاهی ، آشنایی مقدماتی با اندیشه های کسروی بیابند چند کتاب او را نام بردیم که بخوانند.

ـ آرمان و اندیشه‌های او که پاکدینی نام دارد تنها برای ایران و شرقیان نیست. بلکه از دیرباز که کار غرب نیز به بن‌بست رسیده می‌توان دریافت که این تنها راه رستگاری جهانیان است.

ـ پاکدینی بکوتاهی چنین میگوید : کار جهان از ندانستن حقایق ویرانست. در جهان حقایقی هست همپا‌ی دانشها که آدمیان باید بدانند و در زندگانی چراغ راه خود گردانند. آفریدگار به آدمی خرد داده که نیک از بد و راست از کج بازشناسد. جهانیان باید به خرد ارج نهند و زندگی براهنمایی خرد کنند.

218ـ ما چه مي گوييم؟..ـ5

چرا در ايران مشروطه[دمکراسی] پا نگرفت؟.

چنانكه گفتم پنجاه و شصت سال پيش از اين گروهي از غيرتمندان چاره‌ی دردهاي ايران را در روان گردانيدن مشروطه ميدانستند و رنجها كشيدند و جانفشانيها نمودند و در اين كشور بنياد مشروطه نهادند. ولي مشروطه نه تنها بدردهاي ايران چاره نكرد خود پا نگرفت و ناانجام ماند. اكنون جاي گفتگوست كه چرا چنين شد؟..

اين جُستارِ بسيار مهميست و تاكنون مي بايست در اين باره جستجوها رود و كتابها نوشته شود ولي جستجويي نشده و ما مي بينيم گاهي كساني گناه را بگردن سياست بيگانگان انداخته ميگويند آنها نگزاردند. گاهي هم كساني بيسوادي و ناداني توده را گناهكار گرفته ميگويند مردم شايسته‌ی مشروطه نبودند.

ليكن اينها درست نيست و از روي انديشه و بررسي نمي‌باشد. ما در اين باره جستجوها كرده‌ايم و داستان در پيش ما روشنست.